Zjawisko pływów
Zjawisko pływów
Źródłem zjawiska pływów jest przyciąganie grawitacyjne. Położony blisko Ziemi Księżyc wywiera siłę przyciągania na masy wody. Kiedy Księżyc znajduje się nad danym punktem na powierzchni oceanu, masy wody podnoszą swój poziom. Nazywamy to Wodą Wysoką (High Water, w skrócie HW). To samo zjawisko zachodzi w tym samym czasie na antypodach.
W miejscu, w których Księżyc jest widziany na horyzoncie mamy Wodę Niską (Low Water, w skrócie LW).
Słońce, ze względu na jego położenie daleko od Ziemi, działa z mniejszą siłą.
Kiedy oba te ciała niebieskie są w kwadraturze, ich wpływ jest przeciwstawny.
Gdy wszystkie trzy ciała niebieskie są w jednej linii, powstaje zjawisko syzygii.
Sytuacje te zilustrowano poniżej.
Odległości dzielące te trzy ciała niebieskie ulegają ciągłej zmianie. Dlatego skok dwóch kolejnych pływów nie jest taki sama.
Największe skoki występują w momencie równonocy (kiedy Słońce i Księżyc są na równiku), a najsłabsze w czasie przesilenia
Podczas jednego dnia księżycowego, trwającego 24 godz. i 50 minut, konkretne miejsce powinno doświadczyć 2 HW i 2 LW. Tak dzieje się u wybrzeży Europy.
Ilustracja poniżej pokazuje krzywą pływów dla stacji Fromentine we Francji.
Jak pokazuje poniższy rysunek, u wybrzeży Wysp Dziewiczych (stacja St Croix), cykl jest dobowy.
Te „anomalie” cyklu pływowego są spowodowane deformacją fali pływowej przez konfigurację linii brzegowej i przez siłę Coriolisa.
Wyróżniamy 3 rodzaje pływów: półdobowe, dobowe i mieszane.
Na kuli ziemskiej przeważają zdecydowanie pływy pół dobowe. Dotyczy to szczególnie wybrzeży Oceanu Indyjskiego i Atlantyku wraz z Morzem Arktycznym. Pływy dobowe najwyraźniej zaznaczają się wzdłuż północnych brzegów Pacyfiku, a mieszane przy azjatyckich brzegach Pacyfiku i u wybrzeży Antarktydy. W rejonach przybrzeżnych wahania pływów sięgają kilku metrów. Mogą się jednak bardzo różnicować i na niewielkim odcinku zmieniać swój charakter (np. pół dobowy na mieszany lub nawet na dobowy).
Prąd pływowy
Prąd pływowy wytwarzany jest przez zjawisko pływów. Należy go wyraźnie odróżnić od fali pływowej, gdyż w przeciwieństwie do fali pływowej, prądy pływowe poruszają wodę.
Prąd pływowy nie jest w fazie z pływem; to przesunięcie fazowe jest prawie zerowe w pobliżu wybrzeży i zwiększa się na otwartym morzu.
Prędkość prądu pływowego jest proporcjonalna do skoku pływu i zmienia się w zależności od morfologii wybrzeża – wzrasta w wąskich przejściach (cieśninach).
Rozwiąż następujący test
Pływ powstający w momencie kiedy Ziemia, Słońce i Księżyc znajdują się w jednej linii cechuje się:
Prąd generowany przez pływ kwadraturowy cechuje się:
Niezłym wyzwaniem dla żeglarza jest przejście sławetnej Cieśniny Pentland (Pentland Firth) na północy Szkocji, gdzie prądy pływowe osiągają wartość 11 węzłów (mil morskich na godzinę). Przymierzaliśmy się do przejścia tej cieśniny z kpt. Dariuszem Boguckim na jachcie “Gedania” w 1978 roku w czasie powrotu z długiego rejsu na Jan Mayen i dookoła Islandii, jednak nie byłoby to wtedy bezpieczne w drodze z zachodu na wschód przy wiejącym w tym czasie silnym wietrze wschodnim. W takich okolicznościach (a płynąć trzebaby tylko w czasie prądu z zachodu na wschód) przeciwny wiatr generowałby bardzo duże fale. Mieliśmy tego próbkę płynąc cieśniną Westrey Firth połóżoną dalej na północ (i ze znacznie mniejszym prądem pływowym) a i tak dziób dzielnej “Gedanii” z całym koszem dziobowym znikał pod wodą na fali.
W Pentland Firth nie byłem (zazdroszczę), ale znam Raz Blanchard, Raz de Sein, Raz Barfleur i Passage du Fromveur, Twój komentarz dał mi pomysł napisania tutorialu “Jak zaplanować drogę jachtu, biorąc pod uwagę falowanie.” Znajduje się tu: https://adammichel.eu/jak-zaplanowac-droge-jachtu-biorac-pod-uwage-falowanie/. Ciekaw jestem Twojej opinii. Jakbyś miał uwagi, czy zauważył błędy, to proszę o komentarz.